Podatnicy od kilku lat są ograniczeni limitem w zakresie realizacji transakcji gotówkowych do kwoty 15 tysięcy złotych, jeśli chcą dany wydatek zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodów. Oczywiście dotyczy to transakcji między firmami. Często podatnicy zadają sobie pytanie, czy można podzielić płatności na gotówkowe i przelewowe przy dużych transakcjach? Czym jest ta osławiona jednorazowa wartość transakcji, która powoduje konieczność dokonania przelewu.
Bardzo ważne jest to, że ten obowiązek dotyczy również płatności częściowych. Na przykład gdy strony umowy o wartości wyższej niż 15 tysięcy złotych dokonują w jej ramach częściowych płatności.
Jeżeli części płatności przedsiębiorca dokona gotówką, a części przelewem, to części opłaconej gotówką również nie może zaliczyć jako koszty uzyskania przychodu. Stanowisko fiskusa w tej kwestii jest bardzo stanowcze. Do tego stopnia, że nawet wpłaty gotówki na rachunek bankowy kontrahenta jako formy opłacenia faktury nie traktuje się jako przelew bankowy rozumiany w świetle powyższych przepisów.
Sądy administracyjne w wydawanych wyrokach coraz bardziej precyzyjnie odnoszą się do skutków podatkowych płatności gotówkowych. NSA w jednym ze swoich wyroków stwierdził, że w przypadku dokonywania wielu płatności na podstawie jednej umowy np. dzierżawy zawartej między przedsiębiorcami, od momentu przekroczenia przez sumę tych płatności kwoty 15 tys. zł, podatnik stosownie do obowiązek dokonywać płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego a niewykonanie tego obowiązku powoduje, że wydatki te nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów.
Co to oznacza? Przede wszystkim to, iż pojęcie jednorazowej transakcji nie może być utożsamiane z pojęciem pojedynczej płatności, gdyż jest ogólna wartość należności określona w umowie łączącej przedsiębiorców. Sąd zwrócił także uwagę na istotne rozgraniczenie między umowami zawartymi na czas określony i nieokreślony, w pierwszym przypadku jednorazowa wartość transakcji wynika wprost z samej umowy, natomiast w drugim uzależniona od czasu trwania umowy, a ten – aż do chwili jej zakończenia – nie jest znany. W takim przypadku pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie. W rezultacie przedsiębiorca płacący miesięcznie czynsz np. w kwocie 3 tys. zł, może uiszczać tę należność w gotówce, bez narażania się na brak możliwości zaliczenia takich wydatków w ciężar kosztów.
