Wielu z nas solidaryzując się z powodzianami zdecydowała się na pomoc dla poszkodowanych dokonując wpłat na konta fundacji organizujących zbiórki dla powodzian lub zakupując niezbędne dla nich produkty – wodę w butelkach, środki czystości, suchą żywność itp. Organizacje pozarządowe i jednostki samorządu terytorialnego już w weekend uruchomiły zbiórki na rzecz poszkodowanych w wyniku powodzi. W pomoc angażuje się wiele firm i osób fizycznych, które będą potem mogły odliczyć przekazane darowizny od podatku. Wszyscy, którzy przekazują darowizny, mogą je odliczyć od dochodu na zasadach ogólnych, o ile spełnią ustawowe warunki. Ministerstwo Finansów przedstawiło w poniedziałek projekt, zgodnie z którym przedsiębiorcy wspomagający powodzian skorzystają do końca 2024 r. z zerowej stawki VAT. Prawnicy apelują do Ministerstwa Finansów o wprowadzenie specjalnych rozwiązań również w podatkach dochodowych. Przepisy podatkowe nie przewidują szczególnych preferencji dla podatników przekazujących darowizny dla powodzian. W grę wchodzą reguły ogólne. Chodzi przede wszystkim o możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania darowizn przekazanych m.in. na cele charytatywne, ratownictwa i ochrony ludności czy pomocy ofiarom katastrof i klęsk żywiołowych, jak również pomocy społecznej. Darowizny można odliczyć na zasadach ogólnych przewidzianych w ustawie o PIT i ustawie o CIT. W przypadku podatników PIT odliczenie jest ograniczone do 6 proc. dochodu, a w przypadku CIT – do 10 proc. dochodu. Co istotne, przekazanie darowizny i jej przyjęcie powinno być odpowiednio udokumentowane (dowodem wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu), aby darowizna mogła pomniejszyć podstawę opodatkowania. Darowizny bezpośrednio na rzecz osób fizycznych nie dają podstawy do pomniejszenia podstawy opodatkowania
Dla przypomnienia, odliczeniu podlegają darowizny przekazane:
- na cele określone w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o którym mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub
- równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele.
Darowizny należy udokumentować:
- dowodem wpłaty na rachunek obdarowanego – w przypadku darowizny pieniężnej,
- dowodem, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu – w przypadku darowizny niepieniężnej.
Osobnym problemem jest rozliczenie VAT. Przedsiębiorcy, którzy przekazują darowizny powodzianom, musieliby co do zasady zapłacić VAT. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia tych towarów.
Ministerstwo Finansów zapowiada projekt rozporządzenia, zgodnie z którym zerowa stawka VAT obejmie dostawy towarów lub świadczenie usług dokonywanych na rzecz:
- organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie
- jednostek samorządu terytorialnego;
- podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 799);
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.
Preferencja ma obowiązywać do końca 2024 r., a rozporządzenie ma wejść w życie w dniu następującym po dniu ogłoszenia.
MF wyjaśnia, że w celu utrzymania „szczelności” systemu VAT, warunkiem zastosowania zerowej stawki będzie zawarcie pisemnej umowy pomiędzy podatnikiem a jednym z tych podmiotów. Musi z niej wynika, że darowane towary lub usługi będą związane z pomocą poszkodowanym w wyniku powodzi.
Zerowa stawka VAT, w przeciwieństwie do zwolnienia z podatku, pozwala na odliczenie podatku naliczonego od zakupów dokonanych w celu przekazaniach ich potrzebującym. Gdyby nie wprowadzono tej preferencji, przedsiębiorcy zapłaciliby VAT od darowizny, chyba że zrezygnowaliby z odliczenia VAT od zakupów.
